;
COP27 Ekonomi

Fosil Yakıt Kaynaklı Emisyonlar 2022’de Rekor Seviye Çıkacak

emisyon

2022 yılı için öngörülen kömür ve petrol kaynaklı emisyonlar 2021 seviyelerinin üzerindeyken, petrol toplam emisyon artışına en çok neden olan kalem.

Küresel Karbon Projesi bilim ekibine göre, 2022 yılında küresel karbon emisyonları rekor seviyelerde seyrediyor ve ısınmanın 1,5 derece ile sınırlandırılması için acilen ihtiyaç duyulan düşüşe dair bir işaret yok.

Mevcut emisyon seviyelerinin devam etmesi halinde, 1,5 derecelik küresel ısınma eşiği %50 olasılıkla aşılacak.

Küresel Karbon Bütçesi raporu 2022 yılında toplam küresel CO2 emisyonlarının 40,6 milyar ton (GtCO2) olacağını öngörüyor. Bu artış, 2021 yılına kıyasla %1 oranında artarak 36,6 GtCO2 seviyesine ulaşması öngörülen fosil yakıt emisyonlarından kaynaklanıyor. Bu miktar 2019 yılı COVID-19 öncesi seviyelerin biraz üzerinde. Ormansızlaşma gibi arazi kullanım değişikliğinden kaynaklanan emisyonların 2022 yılında 3,9 GtCO2 olacağı tahmin ediliyor.

2022 yılı için öngörülen kömür ve petrol kaynaklı emisyonlar 2021 seviyelerinin üzerindeyken, petrol toplam emisyon artışına en çok neden olan kalem. Petrol emisyonlarındaki artış, büyük ölçüde COVID-19 pandemisi kısıtlamalarının ardından uluslararası havacılığın gecikmeli toparlanmasıyla açıklanabilir.

Başlıca emisyona neden olanlar ülkeler için 2022 tablosu farklılıklar gösteriyor: Emisyonların Çin (%0,9) ve AB’de (%0,8) düşeceği, ABD (%1,5) ve Hindistan’da (%6) artacağı, dünyanın geri kalanında ise toplamda %1,7 artacağı öngörülüyor.

Türkiye En Çok Emisyona Sahip Olan 14. Ülke

Analize göre Türkiye, 2021 yılında küresel emisyonların %%1,2’sine sahip olarak, dünyada en çok emisyona neden 14.ülke konumunda. Kişi başı karbon emisyonlarına bakıldığında ise Türkiye, yılda 5,3 ton karbon emisyonu ile dünya ortalamasının üzerinde yer alıyor.

Küresel ısınmayı %50 olasılıkla 1,5 derece ile sınırlamak için kalan karbon bütçesi 380 GtCO2’ye düştü. Emisyonlar 2022 seviyelerinde kalırsa dokuz yıl sonra aşılacak. Karbon bütçesi 2 derece ile sınırlamak için 1230 GtCO2’ye düştü.

2050’ye kadar sıfır karbon emisyonuna ulaşmak için artık her yıl yaklaşık 1,4 GtCO2 azaltım gerekecek ki bu, COVID-19 kapanmalarından kaynaklanan 2020 emisyonlarında gözlemlenen düşüşle karşılaştırılabilir ve gerekli eylemin ölçeğini vurgulayabilir.

Karbonu emen ve depolayan karalar ve okyanuslar, CO2 emisyonlarının yaklaşık yarısını almaya devam ediyor. Ancak iklim değişikliği, 2012-2021 yılları arasındaki 10 yıllık dönemde karbondioksitin okyanus ve kara yutakları tarafından emilimini sırasıyla tahmini %4 ve %17 oranında azalttı.

Bu yılın karbon bütçesi, fosil emisyonlarındaki uzun vadeli artış hızının yavaşladığını gösteriyor. Ortalama artış 2000’li yıllarda yılda +%3 ile zirve yaparken, son 10 yıldaki büyüme yılda yaklaşık +%0,5 oldu.

Exeter Üniversitesi, East Anglia Üniversitesi (UEA), CICERO ve Münih Ludwig-Maximilian Üniversitesi’nden oluşan araştırma ekibi bu yavaşlamayı memnuniyetle karşıladı ancak bunun “ihtiyacımız olan emisyon azaltımından çok uzak” olduğunu belirtti.

Bulgular, dünya liderleri iklim krizini görüşmek üzere Mısır’da COP27’de bir araya gelmişken açıklandı.

Araştırmayı yöneten Exeter Küresel Sistemler Enstitüsü’nden Profesör Pierre Friedlingstein, “Bu yıl, hızlı bir düşüşe ihtiyacımız varken küresel fosil karbondioksit emisyonlarında bir artış daha görüyoruz” dedi ve ekledi:

“Bazı olumlu işaretler var, ancak COP27’de bir araya gelen liderlerin, küresel ısınmayı 1,5°C’ye yakın bir seviyede sınırlama şansımız olması için anlamlı adımlar atmaları gerekiyor. Küresel Karbon Bütçesi rakamları iklim eylemi konusundaki ilerlemeyi izliyor ve şu anda gereken eylemi göremiyoruz.”

Ormanların Önemi

Arazi kullanımı değişiklikleri, özellikle de ormansızlaşma, önemli bir CO2 emisyonu kaynağı. Endonezya, Brezilya ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti küresel arazi kullanım değişikliği emisyonlarının %58’ine katkıda bulunuyor.

Yeniden ağaçlandırma veya yeni ormanlar yoluyla karbon tutma, ormansızlaşma emisyonlarının yarısını dengeliyor ve araştırmacılar, ormansızlaşmanın durdurulmasının ve ormanların yenilenmesi ve genişletilmesine yönelik çabaların artırılmasının, emisyonları azaltmak ve ormanlarda karbon tutmayı artırmak için büyük bir fırsat oluşturduğunu belirtiyor.

Küresel Karbon Bütçesi raporu, atmosferik CO2 konsantrasyonlarının 2022 yılında ortalama milyonda 417,2 parçacığa ulaşarak sanayi öncesi seviyelerin %50’den fazla üzerine çıkacağını öngörüyor.

2022’deki 40,6 GtCO2 toplam emisyon projeksiyonu, şimdiye kadarki en yüksek yıllık toplam olan 2019’daki 40,9 GtCO2 değerine yakın.